Notulen vergadering ARK 29 augustus 2024

Een verslag van de vergadering van het Adviesteam Ruimtelijke Kwaliteit van 29 augustus 2024.

Deel I: Adviezen ruimtelijke- / beeldkwaliteit

Aanwezig:

ir. L. Brink, architect, voorzitter
ir. A. Goemans, architect, lid
ing. P. Meulmeester, secretaris

Argusvlinder, kavel E12, Middelburg

Voor: Nieuwbouw woning
Advies: Akkoord

Het Adviesteam Ruimtelijke Kwaliteit beoordeelt aanvragen op basis van de “Nota Ruimtelijke Kwaliteit gemeente Middelburg 2016”. Daarbij dient bij de beoordeling op dit bouwperceel met de volgende criteria rekening te worden gehouden: de vaste criteria en gebied 3 “De uitbreidingswijken”.

Het plan voor het bouwen van deze woning is aangepast aan de opmerkingen van het ARK van 27 juni jl. Het aangepaste plan is akkoord.

Dampoortweg-Oostperkweg Middelburg

Voor: Het bouwen van een gezondheidscentrum
Advies: Akkoord mits

Het plan voor het bouwen van dit gezondheidscentrum is aangepast aan de opmerkingen van het ARK van 18 juli jl.

Het plan is akkoord mits onderzocht wordt op welke wijze de installaties op het dak beter kunnen worden geïntegreerd in de architectuur en minder zichtbaar worden vanaf de rotonde. Bijvoorbeeld door de installaties meer naar de achtergevel te schuiven en in metselwerk (als van de gevels) uit te voeren.

Het Adviesteam geeft daarnaast als suggestie mee op de hoeken en bij de insnede in de voorgevel (detail H.102) een ander detail toe te passen; in verstek gezaagd en verlijmd in de fabriek. Zodat de donkere en lichte steen strak bijeenkomen in de hoek (zie onderstaande foto).

Jacob Catsstraat 33 Middelburg

Voor: het plaatsen van een dakopbouw
Advies: Akkoord mits

De eigenaresse van het pand licht het plan mondeling toe en verzoekt het Adviesteam aan te geven wat de mogelijkheden zijn, anders dan de voorgestelde dakkapel.

Het Adviesteam geeft aan dat een dakkapel normaliter een ondergeschikt element in het dakvlak is, waarbij rondom minstens enkele rijen dakpannen zichtbaar zijn. Op die manier blijft het dakvlak als zodanig herkenbaar. In dit geval is eerder sprake van een dakopbouw in plaats van een dakkapel.

Het Adviesteam adviseert, ook gezien de andere al gerealiseerde dakopbouwen en aanbouwen in de directe omgeving, de gewenste dakopbouw even hoog uit te voeren als de bestaande dakopbouw en minimaal een halve meter vrij te blijven van de topgevel van de woning.

En het Adviesteam geeft de suggestie mee om vanuit de nieuwe kamer openslaande deuren naar het platte dak te voorzien.

Verzocht wordt het plan aan te passen en opnieuw voor te leggen.

Segeerssingel 8 Middelburg

Voor: Het wijzigen van de gevels
Advies: Aangehouden

De architect en de opdrachtgever lichten het plan mondeling toe.

Het Adviesteam geeft aan blij te zijn met de toelichting en de uitgangspunten van het plan. Het concept is veelbelovend.

Het plan is op hoofdlijnen akkoord. Verzocht wordt het plan verder uit te werken en daarbij rekening te houden met onderstaande aanbevelingen/aandachtspunten:

probeer de zuiverheid van het bestaande (hoofd)gebouw bij de verdere uitwerking zo veel mogelijk overeind te houden;
onderzoek of de bestaande aanbouw een meer open karakter kan krijgen, waardoor de aanbouw (nog) meer een zelfstandig element wordt ten opzichte van het hoofdgebouw; Dit is een vanuit de stad aankomend zeer in het oog springende gevel;
De houten gevelaccenten zijn goed voorstelbaar voor de dakopbouw en de uitbouw op de begane grond. het houten scherm op de eerste verdieping (bladzijde 06.08) is nog te weinig onderdeel van de dakopbouw, het volume;
de detaillering is van groot belang voor het uiteindelijke resultaat;
laat zien hoe het toekomstige landschap/de toekomstige terreininrichting er om (en indien mogelijk op) het gebouw eruit komen te zien;
lever enkele 3D beelden aan.

Seisweg 45-47 Middelburg

Voor: Het herbestemmen van een fietsenwinkel tot 5 woningen
Advies: Akkoord

Het plan voor het herbestemmen van dit pand is aangepast aan de opmerkingen van het ARK van 18 juli jl.

Het aangepaste plan is akkoord mits:

het gevelmateriaal, de kleur van de dakpannen en de gevelindelingen worden uitgevoerd als in het plan van 18 juli jl. (metselwerk, en rode dakpannen);
de nieuwe kozijnen in een witte kleur worden uitgevoerd;
Monsters van de tot te passen materialen worden voorgelegd.

Slaak Arnemuiden

Voor: Nieuwbouw woning
Advies: Akkoord

Het plan voor het bouwen van een woning op dit perceel is aangepast aan de opmerkingen van het ARK van 27 juni jl.

Het aangepaste plan is akkoord.

Tromboneweg 3 Middelburg

Voor: Wijziging op verleende vergunning voor het bouwen van een bedrijfspand.
Advies: Akkoord mits

Het aangepaste plan akkoord mits:

het ontwerp wordt aangepast aan de maat van de toe te passen gevelelementen, om het moeten toepassen van diverse passtroken te voorkomen. Dat kan ook door het achterwege laten van smalle passtroken en in plaats daarvan de bijvoorbeeld een tweedeling of een vierdeling toe te passen;
de reststroken naast de entree in de voorgevel onderdeel van de pui worden gemaakt;
de overheaddeur met nummer 5 (in de voorgevel) smaller wordt gemaakt of passend in de plaatverdeling van de gevelelementen;
boven de overheaddeuren 1 en 4 (in de voorgevel) en de korte gevels in doorsnede D en doorsnede E een tweedeling in de gevelelementen wordt toegepast;
het inrichtingsplan wordt overlegd.

Het Adviesteam verzoekt ook aan te geven of er een fietsenstalling aanwezig is en hoe die eruit ziet.

De architect wordt uitgenodigd uit de mogelijkheden nader toe te lichten.

Deel II: Adviezen monumenten/beschermd stadsgezicht/beeldkwaliteit

Aanwezig:

ir. L. Brink, architect, voorzitter
ir. A. Goemans, architect, lid
drs. K. Emmens, bouwhistoricus, lid
M. Bimmel, bouwhistoricus, lid
ing. P. Meulmeester secretaris

Bachtensteene-Burggang Middelburg

Voor: het realiseren van appartementen
Advies: Akkoord mits/op hoofdlijnen akkoord

Het Adviesteam geeft aan zeer content te zijn met de manier waarop door de architect is gereageerd op het vorige overleg van 26 januari 2023. Het ontwerp vormt een geruisloze overgang van de bestaande bebouwing uit de wederopbouwperiode naar een nieuwe, verbeterde, invulling van deze locatie in het historische hart van Middelburg.

Vooral de opbouw van de volumes, het ontwerp van de (voor)gevels en het zoveel mogelijk “intact” laten van de voordakvlakken draagt bij aan de positieve indruk. Ook de lift en de installaties zijn op een overtuigende manier ingepast in het ontwerp en niet zichtbaar vanaf de openbare ruimte.

Het Adviesteam merkt wel op dat het hoekelement/de iets hogere risaliet een enigszins wezensvreemd element is ten opzichte van de architectuur, het concept, van de woningen. Dat wordt mede veroorzaakt door het feit dat het, zeker op dakniveau, oogt als een ‘losse muur’ die voor de afgesnoten hoek is gezet.

Verzocht wordt te onderzoeken of dit element subtieler, minder hoog kan worden uitgevoerd en meer driedimensionaal wordt opgevat (laat in een driedimensionaal beeld zien hoe een en ander uitpakt). Hoger en verbonden met het dak is wellicht ook een optie, ook in relatie met de tegenoverliggende kerk. Voor een rustiger, samenhangender beeld zouden de ramen op de eerste verdieping gerelateerd moeten worden aan de begane grond, bijvoorbeeld door binnen de kozijnstijlen van de onderliggende pui op de begane grond te blijven.

Tot slot wordt verzocht in de verdere uitwerking onderstaande opmerkingen te verwerken:

De spijlen van de hekwerken van de galerijen voldoen wel aan het gesuggereerde, en gewenste, “luchtige” beeld van de referenties in het vorige (concept)plan. Echter de galerijen zijn zoals nu getekend onvoldoende onderdeel van de architectuur. De getoonde referentiebeelden zijn overtuigender. Wellicht dat het destijds geschetste beeld alsnog kan worden bereikt door het toepassen van subtiele kolommen (of iets dergelijks) met groenblijvende klimplanten, waardoor een “prieelachtige” galerij ontstaat. Laat daarbij het groen zo hoog mogelijk eindigen. De getoonde dikte van de galerijplaat in het 3D beeld is prachtig dun, is deze ook realistisch?
Het Adviesteam merkt op dat het van groot belang is voor de uiteindelijke uitstraling van het complexje, dat één van de voorgestelde metselwerkverbanden wordt toegepast, in de voorgestelde handvormsteen (of gelijkwaardig). Verzocht wordt daar een monsterbord van aan te leveren;
Geef aan wat de functie is van de verticale spleetvormige verbijzondering in de voorgevel (links van het hoekelement), zou dat eventueel als een soort speels motief ook op andere plaatsen kunnen terugkomen, of is het mogelijk het relatief grotere oppervlak aan metselwerk op een andere wijze (visueel) te verkleinen;
Pas in de kopgevel aan de Keldermansstraat ook op de begane grond een gevelopening toe, zodat hier ook een levendiger beeld ontstaat en er zicht is op de straat;
Benut ook de kopgevels om het plan zoveel mogelijk te “vergroenen” door middel van begroeiing, mede om het relatief grote oppervlak aan metselwerk visueel te verkleinen, passend bij de schaal en details van de voorgevels;
Neem bij de lagere aanbouw de dakramen bij uitzondering op in de vlakken van de zonnepanelen; de voorgestelde situatie met nog twee dakramen naast een vierkant van zonnepanelen levert een zeer onrustig beeld op . En onderzoek voor alle daken of de zonnepanelen meer onderdeel van de architectuur kunnen worden. Bijvoorbeeld door het volledig dakvlak aan de achterzijde uit te voeren met zonnepanelen (met daarin opgenomen de dakramen). Dat zou de nodige “rust” in het uiteindelijke totaalbeeld kunnen opleveren;
De voorgestelde kunststof dakkapellen zijn in dit specifieke geval bij uitzondering akkoord omdat op die manier veel slankere, beter bij het ontwerp passende, dakkapellen zijn te realiseren. Dat zou bij het toepassen van traditionele materialen niet mogelijk zijn. Verzocht wordt wel aan te geven hoe de kunststof delen eruit komen te zien. Voorkomen moet worden dat de kunststof delen (te veel) glimmen;
Verzocht wordt de omkasting van de zonweringen direct tegen het kozijn te plaatsen (zodat ze binnen de negge van het metselwerk blijven);
Lever ook een detail van de tussenstijl van de kozijnen op de verdieping aan;
Neem de dakdoorvoeren op in de schoorstenen (niet alsnog in het dakvlak aanbrengen);
Geef aan waar en welke natuur-inclusieve maatregelen worden genomen.

Aanvulling op bovenstaande advies:

Een delegatie van het ARK heeft op dinsdag 10 september een digitaal overleg gehad met de architect en de opdrachtgever, waarin de architect aan de hand van de aangepaste presentatie, 2701-PBK-12-ark, het plan alsnog mondeling heeft toegelicht en antwoord heeft gegeven op bovenstaande opmerkingen/vragen.

De architect liet daarbij een overhoeks beeld zien van het gemetselde risaliet op de hoek van de twee bouwblokken. Dat beeld ziet er voor het Adviesteam overtuigend genoeg uit. Ook het getoonde beeld van de ramen op de verdieping (op bladzijde 9 van de presentatie aangegeven als optimalisatie) is wat het Adviesteam betreft akkoord.

Hieronder verder een puntsgewijze opsomming van de toelichting op bovenstaande opmerkingen:

De “dikte” van de getekende galerij-/balkonplaten is de dikte die ook werkelijk kan worden gerealiseerd. Het toepassen van kolommen (of iets dergelijks) met klimplanten heeft, ook om kostentechnische redenen, niet de voorkeur. De gewenste groene uitstraling wordt bereikt door het laten staan van de (beschermde) bomen en het planten van extra bomen en struiken in de gezamenlijke tuin/op het erf. Het groen wordt daardoor robuuster/duurzamer;
Er wordt te zijner tijd een monsterbord aangeleverd voor de toe te passen gevelsteen;
Het verticale spleetvormige element in de voorgevel is een stijlelement om het relatief grote metselwerkvlak enigszins te “breken”. Het Adviesteam merkt op dat dit stijlelement wat hun betreft vaker mag worden toegepast. Bijvoorbeeld, maar dan als klein verticaal raam, in de kopgevel aan de Keldermanstraat;
Het toepassen van een gevelopening op de begane grond in de kopgevel aan de Keldermanstraat is wat betreft de beoogde woonkwaliteit ongewenst. Direct naast deze kopgevel is een openbare parkeerplaats gesitueerd. Het is ook vanwege privacy voor de bewoners ongewenst daar een gevelopening te hebben. Zie de opmerking van het Adviesteam hierboven;
Het “vergroenen” van de kopgevel aan de Keldermanstraat is, vanwege de direct naast de gevel gesitueerde parkeerplaats, niet uitvoerbaar;
Wat betreft de positionering van de zonnepanelen, in combinatie met de dakramen, op de achterdakvlakken merkt de architect op dat ook wat het visuele aspect betreft naar de meest optimale oplossing wordt gezocht. Belangrijk uitgangspunt daarbij is dat de nieuwbouw zo dicht mogelijk bij de uitstraling van de huidige woningen uit de wederopbouwperiode blijft. Voor de positionering van de zonnepanelen spelen daarnaast ook de aanwezige (en nog te planten) bomen een rol. Een en ander wordt nader bestudeert en uitgewerkt;
De omkasting van de zonwering wordt direct tegen het kozijn geplaatst, blijft binnen de negge;
Het detail van de tussenstijl is voor alle kozijnen als aangegeven (ook voor de kozijnen op de verdieping);
De schoorstenen worden gebruikt als (verzamelplaats van de) dakdoorvoeren. Dat zal alleen voor de benodigde ontluchtingen niet lukken. Daarvoor wordt een zo onopvallend mogelijke oplossing gezocht;
Er worden in de gevels diverse voorzieningen getroffen voor vleermuizen en huismussen. Ook wordt voorzien in nestkasten voor gierzwaluwen;
De hemelwaterafvoeren zijn/worden onderdeel van de architectuur.

Na de puntsgewijze toelichting geeft het Adviesteam aan vertrouwen te hebben in de verdere uitwerking. De gemaakte opmerkingen uit het oorspronkelijke advies van 28 augustus zijn naar tevredenheid beantwoord en ook op de tijdens de presentatie gestelde vragen is op vertrouwenwekkende wijze geantwoord.

Het plan is op hoofdlijnen akkoord en kan verder worden uitgewerkt en als definitieve aanvraag worden ingediend.

Dam 18 Middelburg

Voor: In- en externe verbouwing tot stadsbrouwerij
Advies: Niet akkoord

Dit voorjaar is door handhavers van de gemeente geconstateerd dat er diverse ingrijpende (en vergunningplichtige) ingrepen in en om het rijksmonument zijn gedaan. Naar aanleiding daarvan is door de monumentleden van het Adviesteam een bezoek aan het pand gebracht.

Na het bezoek ter plaatse zijn door het Adviesteam diverse opmerkingen gemaakt (in de vergadering van 4 april 2024), waaronder dat het Adviesteam een stadsbrouwerij op deze locatie denkbaar acht, maar dat de huidige opzet, waarbij de productieruimte(s) zich op de begane grond bevinden in het meest representatieve deel, de voorkamer, van het pand, geen wenselijke situatie is. Het nu voorliggende plan is niet akkoord.

Het Adviesteam handhaaft haar advies van 4 april jl. en adviseert:

de brouwerij onder te brengen in de kelder van het pand en de constructies/tanks in de steeg, de steeg is in eigendom van de gemeente, te verwijderen (suggestie: breng deze ook onder in de kelder) . De historische structuur van de steeg moet als zodanig herkenbaar blijven. Die herkenbaarheid is deels teniet gedaan door het in gebruik nemen van de steeg als opslagplaats voor opslagvaten van de brouwerij;
de aangebrachte stalen tussenvloer in de steeg te verwijderen (om dezelfde reden als hierboven vermeld, maar ook vanwege de extra belasting die de muren en funderingen van de rijksmonumenten aan weerszijden door het extra gewicht te verduren krijgen);
de nieuwe doorbraak tussen de woning en de steeg weer dicht te zetten om het gesloten karakter van de steeg te herstellen.

Opgemerkt wordt dat het realiseren van een woning boven de brouwerij, onder andere vanwege eisen op het gebied van brandwerendheid, waarschijnlijk meer en ingrijpender werkzaamheden aan het monument vergt dan nu wordt aangegeven. Bij een verdere beoordeling dient dan ook een verder uitgewerkt en beter gedocumenteerd plan te worden voorgelegd.

Naar aanleiding van het aangeleverde rapport van de constructeur vraagt het Adviesteam zich af of eventuele verdere vervorming (veroorzaakt door extra belasting vanwege de ketels op de (vernieuwde) begane grondvloer) van het asymmetrische keldergewelf wel visueel aan de binnenzijde/onderzijde vastgesteld kan worden, of dat die vervorming zich juist aan de bovenzijde, die echter niet zichtbaar is, zal aftekenen.

Turfkaai, Houtkaai, Nieuwe Haven Middelburg

Voor: Het vernieuwen van de kadeconstructie
Advies: Akkoord

Het P.v.E. is naar aanleiding van het vorige advies aangepast/aangescherpt. Het voorstel/plan is akkoord.

Wel vraagt het Adviesteam zich af wat het inhoudt, dat “in de wulfjes gezaagd moet worden”. Het is toch de bedoeling dat die wulfjes als één geheel worden uitgenomen en herplaatst?

Het Adviesteam geeft onderstaande aanbevelingen mee:

voer de terug te plaatsen elementen niet af, maar verwerk ze in situ. Daarmee wordt wellicht voorkomen dat de kwetsbare elementen (extra) schade oplopen;
pas op de delen van de kademuur waar nu het herstellen van scheuren in het metselwerk wordt voorgesteld, een dilatatie toe. Dat helpt wellicht scheurvorming in de toekomst voorkomen;
kies bij het toepassen van nieuw metselwerk voor een steensoort die zo goed mogelijk past bij het oudere metselwerk.
Om niet de inschrijver te laten bepalen hoe de restauratie wordt uitgevoerd maar om dat al voor de inschrijving duidelijk te hebben. Op die manier kan worden voorkomen dat een goedkopere maar mogelijk schadelijker werkwijze zal worden gehanteerd.

Deel III: Vooroverleg ruimtelijke kwaliteit

Aanwezig:

ir. L. Brink, architect, voorzitter
ir. A. Goemans, architect, lid
ing. P. Meulmeester secretaris

Laurenshof Sint Laurens

Voor: Het realiseren van woningen
Advies: Akkoord

De architect en de opdrachtgever geven een korte toelichting op de aanpassingen aan het plan naar aanleiding van het overleg met het ARK van 8 augustus jl.

Het nu voorliggende, aangepaste plan is akkoord.

(Het Adviesteam verzoekt de gemeente aan te geven hoe de parkinrichting van het park direct naast deze ontwikkeling er uit komt te zien.).